“Türkiye’deki restorasyon pratikleri” -Salt Galata-Yılmaz Parlar

SALT GALATA ‘DA ARŞİV SERGİ

PUSULA KIYMETİNDE

SALT GALATA’da açılan, Cumhuriyet dönem ilk değerlerimizden Ali Saim Ülgen’e ait Arşiv sadece geçmişin izlerini yansıtmakla değil, günümüz gerçeğini bilircesinebuğüne de damgasını vuran, yarınlarada klavuz olacak fayda sağlıyacak güzellikte, böylesine güzel bir performans…

Türkiye, Libya, Kudüs ve Bağdat gibi kentlerde yüzlerce restorasyon yapan Albert Gabriel, Celal Esad Arseven ve Sedat Çetintaş gibi kültürel miras uzmanlarıyla çalışan, ilk restoratör mimarlarımızdan, araştırmacı ve akademisyen olan, Ali Saim Ülgen Arşivi sergisinde çeşitli malzemeden oluşan, kitapları, çizimleri, restorasyon çalışmaları fotoğraf, broşür, makale ve gazete kupürleri ile ürettiği rölöve ve krokileri kapsamaktadır.

8Şubat 2013 tarihli sergi açılışı Basına tanıtımından sonra, Arşiv kayıtlarıtemelinde“Türkiye’deki restorasyon pratikleri” Adlı konferans düzenlendi.

Ali Saim Ülgen ve Sonrası: Türkiye’de Koruma, Restorasyon ve Mimarlık Tarihi

Suha Ülgen, Mimarlık Vakfından Yaşar Marulyalı, SALT Araştırma ve Programlar departmandan Vasıf Kortun tarafından açılış konuşmaları yapılan konferansta

SALT Araştırma’dan Aslı Can Üner “Ali Saim Ülgen Arşivi: Kültürel Mirası Belgelemek” Boğaziçi Üniversitesinden Ahmet Ersoy“Türkiye’de Mimarlık Tarihi Yazımı ve Ali Saim Ülgen” Başkent Üniversitesinden Filiz Yenişehirlioğlu “Ali Saim Ülgen Çizimleri ile Mimar Sinan Yapıları” Orta Doğu Teknik Üniversitesinden Emre Madran “Vakıflar Genel Müdürlüğü’nün 1960’lı Yıllardaki Koruma Politikaları ve İzlenen Süreçler” gibi konuları işleyen birbirinden güzel farklı pencerelerden farklı açılarla yaklaşım gösteren sunumlarında en dikkatimiz çeken, Yıldız Teknik Üniversitesinden Prof. Dr.Can Ş. Binan’ın “Türkiye Mimari Koruma Alanını Ali Saim Ülgen’in “Anıtların Korunması ve Onarılması (1943) Kitabı Üzerinden Okumak” sunusuydu.

K. ATATÜRK’ ün “Dünyada her kavmin mevcudiyeti, hakkı ve istiklali malik olduğu ve yapacağı medeni eserlerle mütenasiptir.” vecizesiyle başlayan Ali Saim Ülgen’in “Anıtların Korunması ve Onarılması’kitabı.”Bu gününde pusulası.Gelecek nesillerede ışık tutacak Ali Saim Ülgen’in kitabıiçinde Prof. Dr.Can Ş. Binan’ın sunduğu bölümler okurken İsmet İnönü’nün, tabi afetlere bile meydan okuyan zamana direnen eski kültür varlıklarımızın acımasız ve bilinçsiz insanlarca nasıl yok edildiğini tüylerimiz diken diken bir durumda öğreniyoruz.

Kitapda yer alan ilgili makamların ve uzmanların sözlerine de yer verilmiş.

Yine bu günü de kapsayan anlayışı önceden gören satırların bir kere daha altınıçizmek lazım. Üç zaman içinde görülen medeniyetin geçmiş hayatın izlerinde eskiye ait eserler ister atalarımızdan bize yadigar kalsın ister atalarımız olup olmadıkları henüz belli olmayan insanların bıraktıkları medeniyet izleri olsun vatan topraklarımızın kopmaz parçaları sayılarak bizim için hepsi aynıihtimama layık varlıklar şeklinde Marif vekilince özetlenen söz; “İlk işimiz onların varlıklarını korumak onları yakımdan ölümden kurtarmak. Yapıldıkları andaki tazelik ve güzellikleri ile ilk hayatlarınıdevam ettirebilmek için her türlü imkandan faydalanmaktır.” Ve yine çok önemli bir yapılması gereken şu satırlar yer alıyor. “Bu konuda hükümeti vazifeli saymak amaca götüremiyor.Vatanın her köşesine dava bekçisinin dikilmesi imkansız olduğundan masraf ve emekler boşa gidiyor.” Okullarda öğretim programlarında genel eğitimin içerisinde yer alması öğretmenlerin ana vazifeleri olmalarına dikkat çekiyor halkın halk evlerinden biliçlenmesini işeret ediyor. Kitap Avrupa birkaç ülkesindeki örneklemeleri karşılaştırmalıolarak referans alması ve titizlikle yürütülmesi gereken korumacılığın tüm esaslarını ince detaylarına kadar işlemiş adeta bir pusula, herkesin birer klavuzu.

Mustafa Kemal Atatürk’ün isteği doğrultusunda yapılması planlanan Mimar Sinan kitabı için rölöve çalışmaları gerçekleştiren Ali Saim Ülgen’in yayımlanmış kitapları arasında Fatih Camii ve Bizans Sarnıcı yanı sıraAnıtların Korunması ve Onarılması kitabısunusunda, Prof. Dr.Can Ş. Binan’ın Yenikapı-Taksim metro köprüsünün Süleymaniye camiinin siluetini bozan resmi yer alıyor.

“Koruyan Kurullar nerede” “Siluetimi bozma” tepkilere rağmen, Önce arkadan Zeytinburnu’nda yükselen gökdelenler şimdide önde yükselen metro köprüsü bakalım Süleymaniye cami iki minaresi arasından güneş batışı nasıl görülebilecek.

Mimar Sinan’ınHürrem sultan kızı Mihr-î Mah Sultan için yaptığı İskele Camii'nin iki minaresi arasından güneşin doğuşu ve akşam gün batımında batı ufkuna Edirnekapı istikâmetine Edirnekapı Külliyesi'nde ve Süleymaniye cami iki minaresi arasından güneşin batışı izlenebilmekteydi.

Aslı Can Üner “Ali Saim Ülgen Arşivi: Kültürel Mirası Belgelemek”sunumundan

Ali Saim Ülgen Arşivinin , Ailesi tarafından saklanandığını, Mimarlık Vakfı’na teslim edildiğini, ön tasnifinden sonra2012’deSALT Araştırma’ya aktarıldığını,dijitalleştirme ve kataloglama sürecine başlandığını öğreniyoruz. Arşiv sergisi24 Mart 2013 tarihine kadar devam edecek.

yilmazparlar@yahoo.com